Jakość powietrza

Pomimo, że powietrze, którym oddychamy w regionie, jest stosunkowo „czyste” w porównaniu z innymi obszarami kraju, to jednak wyniki rocznych ocen jego jakości wykazują, iż na niektórych obszarach naszego regionu cyklicznie przekraczane są dopuszczalne poziomy groźnych dla płuc pyłów drobnocząsteczkowych PM10, PM2,5 i poziomy docelowe benzo(a)pirenu.

Jak czytamy w „Rocznej ocenie jakości powietrza w województwie lubelskim” za rok 2019 przygotowanej z przez Regionalny Wydział Monitoringu Środowiska w Lublinie: „Głównym źródłem zanieczyszczenia powietrza w województwie lubelskim jest emisja antropogeniczna pochodząca z sektora komunalno-bytowego (emisja powierzchniowa), z komunikacji (emisja liniowa) oraz z działalności przemysłowej (emisja punktowa). Znaczący udział w stężeniach substancji na obszarze województwa ma również napływ zanieczyszczeń z pozostałego obszaru Polski oraz z Europy”.

Rokrocznie przygotowywane analizy danych z monitoringu jakości powietrza potwierdzają, że największym problemem w skali województwa pozostaje zanieczyszczenie powietrza benzo(a)pirenem, obserwowane szczególnie w sezonie grzewczym. Koronną przyczyną występowania przekroczeń jest emisja z systemów indywidualnego ogrzewania budynków oraz niekorzystne warunki meteorologiczne zwłaszcza w sezonie zimowym.

• Benzo(a)piren (zwany też benzoalfapirenem) to wielopierścieniowy węglowodór aromatyczny (WWA) emitowany przede wszystkim przez piece i kotły, ale także rury samochodowe czy papierosy. Benzo(a)piren wydziela się zwłaszcza podczas spalania złej jakości węgla oraz drewna i śmieci – np. tworzyw sztucznych typu PET. Jest jednym z najbardziej toksycznych składników smogu – mgły zawierającej zanieczyszczenia powietrza, a konkretnie pyłu zawieszonego, który potrafi przenikać do układu oddechowego i krwiobiegu, zwiększając wystąpienie groźnych chorób. Benzo(a)piren działa rakotwórczo, mutagennie oraz wpływa na rozrodczość.

• Pyły zawieszone PM10 i PM2,5 są mieszaninami substancji organicznych i nieorganicznych zawierającymi substancje toksyczne, takie jak wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (m.in. benzo(a)piren), metale ciężkie oraz dioksyny i furany. Cząstki pyłu PM10 mają średnicę mniejszą niż 10 mikrometrów, a PM2,5 – mniejszą niż 2,5 mikrometra (stąd ich nazwa) i mogą wnikać do płuc, co powoduje poważne problemy zdrowotne, w szczególności u osób starszych oraz dzieci. Zarówno długoterminowe jaki i krótkotrwałe narażenie na zanieczyszczenie tymi pyłami prowadzi do schorzeń układu krążenia i układu oddechowego. Jak wynika z raportów Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), długotrwałe  narażenie  na  działanie  pyłu  zawieszonego  PM2,5  skraca  życie statystycznego mieszkańca UE o ponad 8 miesięcy, a w przypadku mieszkańców Polski – o ok. 10 miesięcy.

Stan jakości powierza w województwie lubelskim (bieżące dane pomiarowe) można śledzić na stronie: powietrze.gios.gov.pl.