Obchody z okazji Narodowego Dnia Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”

Dzisiejsze uroczystości rozpoczęły się przy Mogile – Pomniku Zamordowanych na Zamku Lubelskim w latach 1944-1954 na cmentarzu przy ul. Unickiej, a następnie na Placu Zamkowym w Lublinie przy Pomniku Zaporczyków, gdzie uczestnicy oddali się refleksji i złożyli kwiaty. Marszałek Województwa Lubelskiego Jarosław Stawiarski wziął udział we mszy świętej w intencji poległych, zamordowanych i zmarłych. Po jej zakończeniu złożył symboliczny wieniec pod pomnikiem „Żołnierzy Wyklętych” znajdującym się przy kościele pw. św. Michała Archanioła w Lublinie.

Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych został ustanowiony ustawą przez Sejm 3 lutego 2011 na dzień 1 marca – rocznicę egzekucji 7 członków zarządu  zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”. 1 marca 1951 około godziny 20 stracono: ppłk Łukasza Cieplińskiego, mjr Adama Lazarowicza, mjr Mieczysława Kawalca, kpt. Józefa Rzepkę, kpt. Józefa Batorego, por. Franciszka Błażeja i por. Karola Chmiela.

Mianem „żołnierzy wyklętych” (określenie to pojawiło się i zostało rozpowszechnione w latach 90.) określa się żołnierzy i formacje zbrojne podziemia niepodległościowego po 1944 roku, gdy kontrolę nad ziemiami polskimi przejmowała Armia Czerwona i podporządkowani ZSRR polscy komuniści (Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego). Z jednej strony był to koniec zbrodniczej okupacji niemieckiej i początek względnej stabilizacji, z drugiej początek okresu komunistycznego terroru wymierzonego przeciwko realnym i potencjalnym przeciwnikom komunistycznych porządków. Dużym ciosem dla niepodległościowych dążeń Polaków w kraju i na wygnaniu było uznanie przez mocarstwa zachodniego komunistycznego rządu w Warszawie za legalne władze polskie. Pewne pozory stwarzała działalność Polskiego Stronnictwa Ludowego Stanisława Mikołajczyka, które jednak po „wyborach” ze stycznia 1947 roku zostało de facto podporządkowane komunistom, a sam Mikołajczyk musiał opuścić kraj. Część środowiska niepodległościowego nie widząc szans na zmianę sytuacji Polski włączyło się w działalność wojska i administracji tworzonej przez władze komunistyczne, jednak także ich spotkały prześladowania i represje.