45. rocznica Lubelskiego Lipca

Opublikowany dnia 6 sierpnia 2025

Latem 1980 r. przez Polskę przetoczyła się fala strajków pracowniczych, których pierwszą odsłoną były wydarzenia na Lubelszczyźnie, określane mianem „Lubelskiego Lipca 1980”.

Bezpośrednią przyczyną strajków był kryzys gospodarczy, który dotknął kraj na przełomie 1979 i 1980 roku, a punktem przełomowym okazała się decyzja władz państwowych o podwyżce cen za produkty żywnościowe wraz z dniem 1 lipca 1980 r. Podwyżka miała być elementem działań rządu PRL mających na celu równoważenie sytuacji rynkowej w kraju. Okazało się jednak, że przyniosła odwrotny efekt wywołując falę strajków, destabilizując sytuację społeczno-polityczno-gospodarczą i doprowadzając do rychłego upadku ówczesnej ekipy rządowej.

Fala protestów przeciwko tej decyzji rozpoczęła się we wtorek 8 lipca w Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego PZL-Świdnik. Pracownicy WSK zgłosili aż 568 postulatów, z czego większość dotyczyła podwyżki płac. Później do strajku dołączyła Autoryzowana Stacja Obsługi „Polmozbyt” i Fabryka Maszyn Rolniczych „Agromet”., a w następnych dniach kolejne lubelskie przedsiębiorstwa.

Protesty na Lubelszczyźnie stały się zarzewiem do innych wystąpień, odbywających się na terenie całej Polski, a w konsekwencji do powstania NSZZ „Solidarność”.

– Zanim rozpoczęły się strajki w stoczniach, władzy komunistycznej sprzeciwili się lubelscy robotnicy. To właśnie na Lubelszczyźnie zaczął się długi marsz do wolnej i niepodległej Polski. Potocznie przyjmuje się, że gdyby nie „Lubelski Lipiec” nie byłoby „Gdańskiego Sierpnia. – podkreśla Marszałek Województwa Lubelskiego Jarosław Stawiarski.  

Ten niepodległościowy zryw był możliwy dzięki przywiązaniu lubelskiej społeczności do tradycji, religii i patriotyzmu, co pozwoliło na rozwinięcie silnego ośrodka opozycyjnego w naszym regionie.

W tym roku obchodzona jest 45. rocznica tych wydarzeń. To okazja, by przypomnieć, że droga do wolności zaczęła się właśnie na Lubelszczyźnie. Zapraszamy do obejrzenia cyklu reportaży o Lubelskim Lipcu 1980  – 45 lat „Solidarności”  Między Wisłą a Bugiem. Partnerem projektu jest Województwo Lubelskie – Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego w ramach programu Warto być Polakiem.