Kolejne obostrzenia w znowelizowanej ustawie o odpadach

5 września 2018 r. weszły w życie znowelizowane przepisy ustawy o odpadach, które zgodnie z intencją jej autorów mają umożliwić rozwiązanie nabrzmiałych ostatnio problemów związanych z porzucaniem odpadów przez podmioty nimi gospodarujące w miejscach na ten cel nieprzeznaczonych i nielegalnym ich zbieraniem, a także pomóc zapobiegać groźnym pożarom w miejscach składowania i magazynowania odpadów. W efekcie ustawa nakłada na przedsiębiorców i administrację dodatkowe obowiązki i obostrzenia.

Najistotniejsze zmiany dotyczą zbierania i przetwarzania odpadów. Magazynować odpady można teraz tylko przez 1 rok (wcześniej 3 lata). Wydane dotychczas zezwolenia na zbieranie i/lub przetwarzanie odpadów zachowują ważność, ale konieczne jest złożenie wniosku o ich zmianę w związku z dostosowaniem do nowych wymagań w ciągu 12 miesięcy od wejścia w życie nowelizacji. Wnioskować o zmianę zezwolenia muszą także podmioty posiadające pozwolenia na wytwarzanie odpadów i pozwolenia zintegrowane, obejmujące procesy zbierania i przetwarzania odpadów. Brak złożenia wniosku skutkuje wygaśnięciem decyzji w zakresie zbierania i/lub przetwarzania odpadów. Z kolei wydanie nowych zezwoleń może być uzależnione od wyników kontroli przeprowadzonej przez wojewódzką inspekcję ochrony środowiska i komendanta powiatowego (miejskiego) Państwowej Straży Pożarnej oraz od opinii wójta/burmistrza/prezydenta miasta.

Inne narzucone na przedsiębiorców obowiązki to m.in.:

  • ustanowienie zabezpieczenia roszczeń na wypadek potrzeby wykonania zastępczego,
  • sporządzenie operatu przeciwpożarowego,
  • złożenie zaświadczeń i oświadczeń o niekaralności osób zarządzających (wspólników, udziałowców, członków zarządu lub rady nadzorczej), co ma stanowić istotne narzędzie w eliminowaniu  „firm słupów” porzucających odpady,
  • określenie masy odpadów dopuszczonych do magazynowania (maksymalnej chwilowej, maksymalnej rocznej, największej w całej instalacji oraz całkowitej pojemności miejsc magazynowania),
  • zainstalowanie wizyjnego systemu kontroli miejsca magazynowania odpadów (w tym utrwalanie i przechowywanie obrazu).

Co ważne:

  • Przedsiębiorców najbardziej dotknie finansowo wysokość zabezpieczenia roszczeń. Zezwolenie na gospodarowanie odpadami dla osób fizycznych i prawnych nie zostanie wydane, jeżeli wysokość i forma zabezpieczenia finansowego nie będzie w stanie pokryć kosztów zagospodarowania odpadów. Wysokość zabezpieczenia liczona jest jako iloczyn największej masy odpadów, które mogłyby być magazynowane w instalacji i stawek opłat określonych w rozporządzeniu Ministra Środowiska (dotychczasowy projekt różnicuje stawki w zależności od rodzaju odpadów od 100 zł do 1 500 zł).
  • Gospodarowanie odpadami może być prowadzone tylko na nieruchomości, której właścicielem, użytkownikiem wieczystym użytkownikiem albo dzierżawcą jest posiadacz odpadów. Ustanowienie użytkowania i umowa dzierżawy wymaga zawarcia aktu notarialnego wskazującego dodatkowo rodzaj i masę odpadów oraz oświadczenie o solidarnej odpowiedzialności.
  • Nowe przepisy przewidują większe dyscyplinowanie firm zajmujących się gospodarką odpadową, będą one mogły łatwiej stracić odpowiednie zezwolenia, nie uzyskując odszkodowania.
  • Nowelizacja zakłada kary administracyjne za niezgodne z prawem zbieranie odpadów lub ich przetwarzanie bez wymaganego zezwolenia – od 10 tys. do 1 mln zł, a w przypadku posiadania zezwolenia – od 1 tys. do 1 mln zł.

Ustawa z dnia 20 lipca 2018 r. o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw została opublikowana w Dz. U. z 2018 r., poz. 1592.